Tỉnh Hậu Nghĩa được thành lập theo Sắc lệnh số 124-NV của Tổng thống Việt Nam Cộng hòa ngày 15 tháng 10 năm 1963, trên cơ sở tách hai quận Đức Hòa, Đức Huệ thuộc tỉnh Long An, quận Phú Đức thuộc tỉnh Tây Ninh và quận Củ Chi thuộc tỉnh Bình Dương. Tỉnh lỵ đặt tại Bàu Trai, gọi là thị xã Khiêm Cường thuộc quận Đức Hòa (nay là thị trấn Hậu Nghĩa). Tỉnh gồm 4 quận (24 xã): Củ Chi, Đức Hòa, Đức Huệ và Trảng Bàng (đổi tên từ quận Phú Đức). Dân số năm 1965 là 176.148 người, năm 1974 tăng lên 232.664 người.

Tháng 2 năm 1976, tỉnh Hậu Nghĩa giải thể, quận Củ Chi sáp nhập với quận Phú Hòa của tỉnh Bình Dương thành huyện Củ Chi và được nhập vào thành phố Hồ Chí Minh, còn hai quận Đức Huệ và Đức Hòa nhập vào tỉnh Long An và quận Trảng Bàng nhập vào tỉnh Tây Ninh, đổi thành các huyện. Như vậy, phần lớn tỉnh Hậu Nghĩa cũ ngày nay thuộc vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Hiện nay, địa danh Hậu Nghĩa chỉ còn được dùng để chỉ thị trấn Hậu Nghĩa, đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc huyện Đức Hòa và là huyện lỵ huyện Đức Hòa, tỉnh Long An.